Στην πόλη που ζούμε δεν είναι όλα τα σπίτια ίδια. Φαντάζει απίστευτο, αλλά υπάρχουν 3 σπίτια που η χρήση τους δεν προϋποθέτει στεγαστικό δάνειο από την τράπεζα, τίτλους ιδιοκτησίας από το υποθηκοφυλακείο ή γεμάτο πορτοφόλι για να τα νοικιάσεις. Αυτά τα 3 σπίτια είναι οι 3 καταλήψεις των Ιωαννίνων. Στο μώλο η Κατάληψη Αντιβίωση και στον πλάτανο οι καταλήψεις στέγης Σαχίνη 3 και Acta et Verba. Μπορεί να είναι λίγες, αλλά δεν είναι μόνες. Αποτελούν κομμάτι μιας πρακτικής που είναι απλωμένη σε κάθε γωνιά της χώρας, ως μέσο που χρησιμοποιούν οι άνθρωποι του αγώνα για να καλύψουν τη βασική τους αναγκη για στέγη, και όχι μόνο.
Τι το ιδιαίτερο έχουν αυτά τα σπίτια;
Στο σύστημα που ζούμε, τον καπιταλισμό, κάθε αντικείμενο που παράγεται δεν μας προσφέρεται απλόχερα για χρήση, αλλά προορίζεται να πουληθεί και να αγοραστεί. Μόνο εάν έχεις τα απαιτούμενα χρήματα σου επιτρέπεται να τα χρησιμοποιήσεις, ακόμα κι αν αυτά είναι βασικά για την επιβίωση σου. Έτσι και με τα σπίτια: μόνο εφόσον κάποιος αγοράζει και κάποιος κερδοφορεί, μπορεί το εμπόρευμα-κατοικία να χρησιμοποιηθεί για την κάλυψη της ανάγκης για στέγη. Ασχέτως εάν το νοικιάζεις με το μήνα, το ξεπληρώνεις στην τράπεζα ή σε κατασκευαστή, ή το πληρώνεις κατ’ έτος στην εφορία. Τα κατειλημμένα σπίτια δεν έχουν ανταλλακτική αξία. Η μόνη τους αξία, που δε χωρά στα πλαίσια της αγοράς, είναι η ίδια τους η χρήση, για την κάλυψη της ανάγκης μας χωρίς τη μεσολάβηση του χρήματος. Για να μένουμε σε αυτά δεν κερδοφορεί κανένας. Δεν είμαστε ούτε νοικάρηδες, ούτε ιδιοκτήτες.
Στα κατειλημμένα σπίτια ανθίζει ένας άλλος αξιακός κώδικας. Οι καταλήψεις είναι τόποι όπου οι ανθρώπινες σχέσεις δε διέπονται από τον ανταγωνισμό, την επίτευξη κέρδους, την με κάθε μέσο κοινωνική άνοδο. Αντίθετα, εκεί μέσα, προσπαθούμε να απαντάμε στα ερωτήματα που θέτει η ίδια η ζωή με έμφαση στην ελευθερία, το σεβασμό, την ισότητα, την αλληλοβοήθεια, τη συνεργασία, την κοινοκτημοσύνη, έξω από και ενάντια στα πατροπαράδοτα σχήματα της ελληνορθόδοξης πατριαρχικής και πυρηνικής οικογένειας. Οι καταλήψεις είναι το πεδίο εντός του οποίου οι απαντήσεις στους καθημερινούς εκβιασμούς της κυριαρχίας, δε δίνονται με γνώμονα το φιλοτομαρισμό, την ατομική ανέλιξη και το προσωπικό βόλεμα. Οι καταλήψεις, ως κομμάτι ενός συνολικότερου κινήματος, αντανακλούν τις προθέσεις μας για τη δημιουργία ενός κόσμου χωρίς εκμετάλλευση, καταπίεση και πάσης φύσεως διαχωρισμούς.
Γιατί ενοχλούνε αυτά τα σπίτια;
Οι καταλήψεις είναι η δικιά μας απάντηση στο βασικό ερώτημα “πως στεγαζόμαστε;”, όπως αυτή υπαγορεύεται από τις πολτικές μας θέσεις ενάντια στην ιδιοκτησία, το βασίκο στήριγμα της καπιταλιστικής-εκμεταλλευτικής κοινωνίας. Για εμάς είναι απαράδεκτο να πληρώνουμε για να ζούμε, πόσω μάλλον όταν ο συνολικός αριθμός κατοικιών που σαν κοινωνία έχουμε παράξει, αρκεί για να στεγάσει όλους εμάς και άλλους τόσους. Είναι κάτι παραπάνω από γνωστό, ότι χιλιάδες κατοικίες παραμένουν αδιάθετες από τράπεζες, κατασκευαστές και ιδιοκτήτες, με σκοπό να κρατιέται ψηλά η τιμή του εμπορεύματος-κατοικία στην αγορά στέγης. Μια τρανή απόδειξη πως κύριο μέλημα είναι η κερδοφορία και όχι η κάλυψη των κοινωνικών αναγκών. Η προστασία της κερδοφορίας, μέσω της κατοχύρωσης της ιδιοκτησίας, υπήρξε διαχρονικό μέλημα των κρατικών πολιτικών, ανεξάρτητα με το προφίλ που κάθε κυβέρνηση υιοθετεί: συντηρητικό ή σοσιαλιστικό, φιλολαϊκό ή εκσυγχρονιστικό, φιλελεύθερο ή ανθρωπιστικό. Όμως η δική μας πρόταση, που έχει εφαρμογή και στην πράξη, έρχεται να τα ανατρέψει όλα αυτά. Η κατάληψη άδειων κτιρίων βάζει μπροστά την ανθρώπινη ανάγκη κι όχι την κερδοφορία, τη χρήση κι όχι την ιδιοκτησία, το “εμείς” κι όχι το “εγώ”.
Η αντικαπιταλιστική πρακτική της κατάληψης αποτελεί βόμβα στα θεμέλια του κόσμου της ιδιοκτήσιας. Γι’ αυτό και η καταστολή τους ανέκαθεν υπήρξε μέλημα των κυβερνήσεων. Από την εποχή ΝΔ-ΠΑΣΟΚ-ΔΗΜΑΡ και τις επιθέσεις στις καταλήψεις με ιδεολογικό όχημα τις “εστίες ανομίας”, στην εποχή ΣΥΡΙΖΑ και τις κατασταλτικές μεθοδεύσεις με πρόφαση τη χρήση των κατειλημμένων κτιρίων για “κοινωφελείς σκοπούς”, το διακύβευμα παραμένει ίδιο: η προστασία της ιδιοκτησίας, η αποκατάσταση της ισορροπίας της αγοράς και πάνω απ’όλα το τσάκισμα κάθε φωνής αντίστασης. Έτσι εξηγείται η εκκένωση της Acta et Verba στα Ιωάννινα στις 06/04/15 (επανακαταλήφθηκε στις 11/04/15), η εκκένωση της κατάληψης Ντουγρού στη Λάρισα στις 10/05/15, η περικύκλωση με ΜΑΤ της κατάληψης Κένταυρος στη Ν.Φιλαδέλφεια στις 18/04/15, η διακοπή ηλεκτροδότησης στην κατάληψη Σχολείο στη Θεσσαλονίκη και οι προσπάθειες του δήμου Ζωγράφου για μετεγκατάσταση του ωδείου στο χώρο της κατάληψης Βίλα Ζωγράφου.
Προσφάτως δημοσιεύματα τοπικών εφημερίδων βάζανε στο στόχαστρο το κτίριο της Αντιβίωσης ως καταλληλότερο τόπο για τη μετεγκατάσταση των νηπιαγωγείων που μένουν άστεγα εξαιτίας της δημιουργίας αρχιτεκτονικής σχολής στο κέντρο της πόλης. Η δημοτική αρχή Μπέγκα – Κολόκα προσπάθει να κάνει πράξη το διακαή πόθο για εκκένωση της Αντιβίωσης, δημιουργώντας την πλασματική εικόνα πως οι “κακοί αναρχικοί στερούνε από τα παιδάκια τη μόρφωσή τους”. Συνηθισμένα τα βουνά από τα χιόνια: δεν είναι η πρώτη φορά που η Αντιβίωση μπαίνει στο στόχαστρο. Μικρή είναι η πόλη κι όλοι γνωρίζουν, την “αξιοποίηση” της Αντιβίωσης για τους 17 μήνες που το κτίριο έμεινε στα χέρια του κράτους. Όσο είδαμε πρότυπο ιατρικό κέντρο στα κτίρια του παλιού Χατζηκώστα, άλλο τόσο θα δούνε τα παιδάκια νηπιαγωγείο!
Αλλά δεν είναι μόνο αυτό…
Οι καταλήψεις δεν είναι μόνο το σπίτι κάποιων ανθρώπων. Οι καταλήψεις στεγάζουν πολλές από τις διεργασίες του κινήματος. Ειδικά στην Αντιβίωση, όπου ο χώρος το επιτρέπει, στο ισόγειο της αναπτύσσεται ένα ευρύ φάσμα δραστηριοτήτων, πολιτικού και πολιτιστικού περιεχομένου. Πολιτικές και κοινωνικές συλλογικότητες στεγάζουν τις συνελεύσεις τους. Αμέτρητες εκδηλώσεις, βιβλιοπαρουσιάσεις, συζητήσεις και προβολές ταινιών έδωσαν και συνεχίζουν να δίνουν το έναυσμα για πολιτική ζύμωση και δράση. Φιλοξενήθηκαν αυτοοργανωμένες συναυλίες, γλέντια, πάρτυ και θεατρικές παραστάσεις, από τα οποία πέρασαν χιλιάδες άνθρωποι χωρίς ποτέ να πληρώνουν είσοδο, χωρίς face control και φυσικά χωρίς χορηγούς. Οι καταλήψεις αποτελούν χώρο στέγασης υποδομών από τυπογραφεία, βιβλιοθήκες, μουσικά studio και εργαστήρια, μέχρι ιατρεία και ελευθεριακούς παιδικούς σταθμούς. Επιπλέον, οι καταλήψεις έχουν υπάρξει ασφαλείς τόποι για πολιτικούς πρόσφυγες και μετανάστες που αντιμετωπίζουν τις ρατσιστικές πολιτικές του ελληνικού κράτους.
Αντί επιλόγου
Χαιρόμαστε που με την πρακτική της κατάληψης αποτελούμε κι εμείς ένα μικρό εμπόδιο στη λειτουργία του κράτους και του κεφαλαίου. Αναγνωρίζουμε την ύπαρξη τους ως στοιχείο πλούτου του κινήματος και θα τις υπερασπιστούμε ως κομμάτι του. Ο πολλαπλασιασμός και η επέκταση τους δημιουργεί πραγματικό πρόβλημα στους καταπιεστές και στους εκμεταλλευτές μας. Η ύπαρξή τους βρίσκεται στην αντίπερα όχθη από τα κυρίαρχα πρότυπα, το lifestyle, οι νόρμες της κανονικότητας και η κουλτούρα που απορρέει από αυτά. Μέσα από αυτές μπορούμε να σηκώνουμε καλύτερα το ανάστημα μας απέναντι στα αφεντικά, να γινόμαστε αποτελεσματικότερες στους κοινωνικούς και ταξικούς αγώνες, στο δρόμο για μια ζωή με αξιοπρέπεια.
Μπορείτε να διαβάσετε όλα τα κείμενα του 12σέλιδου που τυπώθηκε σε 6.000 αντίτυπα στην τυπογραφική κολλεκτίβα Druck! στη Θεσσαλονική, εδώ